Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van kamerlid Kant die mij werden toegezonden bij brief van 8 maart 2004, onder nummer 2030409920.

1. Wat is uw reactie op het bericht “Beleggen in bijna overleden Amerikaan” waaruit blijkt dat levensverzekeringen van terminaal zieke en bejaarde Amerikanen te koop worden aangeboden aan “slimme beleggers”?

Ik heb kennisgenomen van het krantenbericht. Onderwerp van het bericht zijn de zogenaamde “viaticale regelingen”. In globale zin is het product zoals dat thans op de Nederlandse markt wordt aangeboden als volgt opgebouwd. Wanneer een verzekeringnemer is gediagnosticeerd met een terminale ziekte, of hoogbejaard is, en zijn levensverzekering te gelde wil maken, verkoopt hij zijn uit de levensverzekering voortvloeiende rechten aan een onderneming, voor een bedrag dat lager is dan de begunstigde anders zou hebben ontvangen bij overlijden van de verzekerde. De onderneming is derhalve rechthebbende geworden van de uitkering uit de levensverzekering, die bij overlijden van de verzekerde zal worden uitgekeerd.

Vervolgens biedt die onderneming beleggers de gelegenheid, rechtstreeks of via derden, te beleggen in (een deel van) de door de onderneming verworven rechten. De beleggers betalen daarvoor een vast bedrag waarop een bepaald rendement kan worden gegenereerd. Het rendement is daarbij afhankelijk van het moment van overlijden van de verzekerde; hoe eerder de verzekerde overlijdt, hoe hoger het rendement.

2. Komen dit soort praktijken in Nederland ook voor? Bent u bereid de Autoriteit Financiële Markten (AFM) hier onderzoek naar te laten doen? Zo nee, waarom niet?

De AFM heeft zich inmiddels publiekelijk uitgesproken over een aan haar voorgelegd product. Op haar website heeft de AFM op 9 maart jl. haar standpunt aangaande de relatie tussen viaticale regelingen en de Wet toezicht effectenverkeer 1995 gepubliceerd. Kortheidshalve verwijs ik hier naar de website van de AFM. Blijkens haar standpunt concludeer ik dat de AFM producten die over dezelfde kenmerken beschikken zal aanmerken als viaticale regelingen.

3. Is het Amsterdamse bedrijf MB-euro het enige bedrijf in Nederland dat dit soort polissen regelt of zijn er meer bedrijven die zich met deze handel bezighouden? Bent u bereid ook dit te laten onderzoeken? Zo neen, waarom niet?

Verwezen wordt naar de hierboven, onder 2, bedoelde uitlating van de AFM. Daarin wordt gesproken over ‘enkele partijen’ die zich bezighouden met de handel in viaticale regelingen.

4. Vindt u dat aan dit soort producten eisen moeten worden gesteld? Zo neen, waarom niet? Zo ja, gaat u dit dan ook doen?

Uit haar mededeling van 9 maart jl. blijkt dat naar het oordeel van de AFM de bij haar bekende viaticale regelingen moeten worden aangemerkt als effecten in de zin van de Wet toezicht effectenverkeer 1995, althans als soortgelijke rechten met een beleggingsoogmerk, en derhalve onder toezicht staan van de AFM.

Aan de aanbieders van en bemiddelaars in viaticale regelingen worden dan ook eisen gesteld, die zijn neergelegd in de Wet toezicht effectenverkeer 1995.

Omdat viaticale regelingen door de AFM als effecten worden gezien moeten, op grond van voornoemde wet, ondernemingen die deze beleggingsproducten aanbieden een prospectus deponeren bij de AFM en algemeen verkrijgbaar stellen aan het beleggend publiek. Personen die in dit beleggingsproduct bemiddelen hebben als effectenbemiddelaar een vergunning nodig van de AFM, of moeten anderszins bij de AFM geregistreerd zijn.

5. Vindt u dat dit verboden zou moeten worden? Zo neen, waarom niet? Zo ja, gaat u dit doen?

Bij een viaticale regeling heeft een belegger een financieel belang bij het zo snel mogelijk overlijden van de verzekerde persoon in kwestie. Zoals verwoord op haar website, acht de AFM het denkbaar dat de Nederlandse rechter viaticale regelingen nietig zou kunnen verklaren wegens strijd met de goede zeden.D e AFM stelt zich op het standpunt dat ondernemingen die viaticale regelingen aanbieden duidelijk in het prospectus dienen aan te geven dat het contract naar Nederlands recht mogelijk in strijd is met de goede zeden en dus nietig.

6. Hoe is het toezicht op dergelijke producten geregeld? Vindt u dit voldoende? Zo ja, waarom? Zo neen, wat gaat u hieraan doen?

Met de kwalificatie van een viaticale regeling als effect valt de viaticale regeling onder de reikwijdte van de Wet toezicht effectenverkeer 1995 en derhalve onder het toezicht van de AFM. Verwezen zij naar de daaruit volgende vergunning- en prospectusplicht als hiervoor omschreven, onder 4.

De minister van Financiën,

G. Zalm