Het op 17 september 2002 bij de Tweede Kamer ingediende wetsvoorstel Belastingplan 2003 staat in het teken van scherpere prioriteitstelling en een effectievere inzet van fiscale maatregelen. Het Belastingplan 2003 bestaat uit de volgende twee onderdelen:

• Deel I van het Belastingplan 2003; dit deel vormt de uitwerking van de fiscale maatregelen uit het Strategisch Akkoord en de maatregelen uit het aanvullende beleidspakket;
• Deel II van het Belastingplan 2003; in dit deel zijn de overige structuurmaatregelen en technische aanpassingen uit het fiscaal pakket 2003 opgenomen.

Tezamen vormen de twee wetsvoorstellen het integrale fiscale pakket voor 2003.

De maatregelen in Deel I van het Belastingplan 2003 zijn onderverdeeld in vier clusters: modernisering arbeidsmarkt, combinatie van werk en levensloop, milieu en mobiliteit, en overige maatregelen.

In onderdeel "overige maatregelen" zijn opgenomen de twee belangrijkste wetswijzigingen voor de levensverzekeringspraktijk opgenomen, te weten:

1. afschaffing van de spaarloonregeling;
2. afschaffing van de basisaftrek lijfrente (lees: basisruimte).

Algemeen
Sinds 1 januari 1994 is de spaarloonregeling (inclusief de winstdelings- en premiespaarregeling) in de wet opgenomen. Uitkeringen op grond van een van deze regelingen zijn onbelast voor de werknemer, waarbij een blokkering van het spaarloon van 4 jaar geldt. Het spaarloon kan binnen deze periode van 4 jaar slechts onbelast gedeblokkeerd worden voor specifieke doeleinden, zoals de aanschaf van een eigen woning en scholingsuitgaven.

De belangrijkste doelstelling van de spaarloonregeling was het verlagen van de lastendruk op arbeid, om daarmee een bijdrage te leveren aan loonkostenmatiging. De achtergrond van deze regelingen was het bevorderen van de werkgelegenheid, het bijdragen aan bezitsvorming van werknemers, het stimuleren van werknemersparticipaties en winstdeling onder werknemers en het bevorderen van een grotere flexibiliteit in de loonsfeer.

Afschaffen spaarloonregeling
Uit de analyse van de Verkenning Belastingen en Premies 2001 blijkt dat de spaarloonregeling (inclusief winstdelings- en premiespaarregelingen) geen effect heeft op de marginale druk en daardoor een beperkt effect op de replacement rate. Ook slaan de positieve inkomenseffecten vooral neer bij hogere inkomens.

Gelet op het bovenstaande wordt, mede gezien de begrotingsafspraken in het Strategisch Akkoord, voorgesteld om de spaarloonregeling (inclusief de winstdelings- en premiespaarregeling) af te schaffen.

Overgangsrecht
Zonder nadere regelgeving zouden geblokkeerde tegoeden per 1 januari 2003 nog 4 jaar geblokkeerd blijven, met uitzondering van de vrijval voor specifieke doeleinden. Voorgesteld wordt om voor geblokkeerde tegoeden een overgangsregeling te treffen waardoor tegoeden van vóór 2002 met ingang van 1 januari 2003 zonder fiscale gevolgen kunnen worden opgenomen.

Indien in het kalenderjaar 2002 opgebouwde tegoeden ook per 1 januari 2003 zouden vrijvallen, zou dit een grote aanzuigende werking kunnen hebben, met de daaraan verbonden budgettaire consequenties en een onbedoeld gebruik gezien de doelstellingen. Voor in het kalenderjaar 2002 opgebouwde tegoeden van ingehouden besparingen of gespaard loon wordt daarom voorgesteld de blokkering gedurende het kalenderjaar 2003 in stand te houden. Deze tegoeden kunnen per 1 januari 2004 zonder fiscale gevolgen worden opgenomen.

Dit overgangsrecht voor ge(de)blokkeerde tegoeden wordt doorgetrokken naar de vrijstelling in box III. Spaartegoeden opgebouwd vóór 2002 vallen vanaf 1 januari 2003 niet meer onder de vrijstelling in box III. Spaartegoeden opgebouwd in het kalender 2002 vallen in het kalenderjaar 2003 nog wel, maar vanaf 1 januari 2004 niet meer onder de vrijstelling in box III.

Administratieve lastenverlaging bedrijven
De spaarloonregeling (inclusief winstdelings- en premiespaarregeling) brengt voor werkgevers aanzienlijke administratieve lasten met zich mee. Deze zijn met name verbonden aan de vormgeving van de spaarloonregeling, reguliere verwerking van de regeling in de salarisadministratie en toetsing op deblokkering van spaartegoeden. Deze administratieve lasten bedragen naar schatting bijna
€ 55 mln per jaar. Als gevolg van het afschaffen van de spaarloonregeling nemen de administratieve lasten structureel met dit bedrag af.


Ad. b) Achtergrond afschaffing basisruimte lijfrente (tekst Memorie van Toelichting wetsvoorstel)

Algemeen
De doelstelling van het lijfrenteregime is een ieder de mogelijkheid te bieden een adequate oudedagsvoorziening op te bouwen. De jaarruimte is de beschikbare ruimte van een belastingplichtige voor aftrekbare lijfrentepremiebetalingen die dienen ter compensatie van een pensioentekort. De basisruimte voor de aftrek van lijfrentepremies maakt onderdeel uit van deze jaarruimte. De basisruimte voor de aftrek van lijfrentepremies (basisaftrek lijfrente) biedt een beperkte lijfrentepremieaftrek ter grootte van € 1069 (voor het jaar 2002). Elke belastingplichtige kan zonder nadere toetsing gebruik maken van de basisaftrek lijfrente.

Afschaffen basisaftrek lijfrente
In het Strategisch Akkoord is voorgesteld de basisruimte voor lijfrentepremieaftrek met ingang van 1 januari 2003 af te schaffen. De mogelijkheid van ongetoetste realisatie van de basisaftrek doet afbreuk aan de doelstelling om uitsluitend in situaties van een daadwerkelijk pensioentekort de basisaftrek lijfrente toe te staan. Veelal wordt door hogere inkomensgroepen van de basisaftrek lijfrente gebruik gemaakt om een extra aftrekpost te creëren. Dit zijn over het algemeen groepen die reeds een solide pensioenvoorziening hebben.

Het afschaffen van de basisaftrek heeft geen gevolgen voor de omvang van de totale jaarruimte. De mogelijkheid van aftrek van lijfrentepremies die dienen ter compensatie van een pensioentekort blijft onverkort gehandhaafd. Het slechts toestaan van getoetste aftrek voorkomt free ridergedrag, wat past in de structurele aanpak van fiscale maatregelen waarbij sprake is van free ridergedrag.

Het programma is tevens te downloaden van mijn site. Het besluit is direct te downloaden via de Indexpagina --> Rekenprogramma en -hulpen voor lijfrentepremieaftrek 2001 --> Download rekenprogramma lijfrentepremieaftrek 2001.