Samenvatting fiscale gevolgen aanname Technische Herstelwet 2003 (wet houdende wijzigingen van enkele belastingwetten c.a. ) voor de levensverzekeringspraktijk


1. Inleiding

Op 13 november 2003 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel Technische Herstelwet 2003 (wet houdende wijzigingen van enkele belastingwetten c.a.; nummer 29 026).

Voorafgaand aan de stemmingen over het wetsvoorstel heeft de staatssecretaris nog een brief ingediend bij de Tweede Kamer. Daarin wordt onder meer ingegaan op het oorspronkelijke amendement van kamerlid Van Vroonhoven-Kok (nummer 7) en de kamervragen die betrekking hebben op de wijze van de berekening van de jaarruimte voor lijfrentepremieaftrek.
Op 11 november 2003 is ter vervanging van vorenstaand amendement een gewijzigd amendement op de Technische Herstelwet 2003 ingediend (nummer 10). Ook dit amendement is inmiddels aangenomen door de Tweede Kamer.

Hieronder wordt per kamerstuk een uitgebreide samenvatting gegeven van de inhoud ervan.

2. Brief van de staatssecretaris van 3 september 2003 (kamerstuk nr. 29 026, nr. 9)

In de brief gaat de staatssecretaris onder meer in op het aanvankelijke amendement van Van Vroonhoven-Kok (nummer 7). In dat amendement wordt in de eerste plaats voorgesteld om bij de toepassing van de reserveringsruimte geen onderscheid meer te maken tussen belastingplichtigen die jonger zijn dan 55 jaar en belastingplichtigen van 55 jaar en ouder, door voor belastingplichtigen die jonger zijn dan 55 jaar het maximumbedrag te verhogen van € 6.097 naar het voor belastingplichtigen van 55 jaar en ouder reeds geldende maximumbedrag van € 12.045. Deze verhoging is in beginsel van belang voor alle belastingplichtigen die jonger zijn dan 55 jaar, die in een bepaald jaar geen gebruik hebben gemaakt van de voor dat jaar geldende jaarruimte (omdat er in dat jaar om welke reden dan ook voor is gekozen om het besteedbare inkomen op een andere wijze aan te wenden), die deze aftrekmogelijkheid in een later jaar alsnog willen benutten en die daarbij een hoger bedrag kunnen en willen aftrekken dan € 6.097.
Ook is in het amendement een keuzeregeling opgenomen voor een ondernemer, die zijn onderneming staakt. Dit onderdeel van het amendement maakt het mogelijk om in het jaar van staking voor de berekening van de jaarruimte uit te gaan van de premiegrondslag (inclusief de stakingswinst) van dat jaar. Vervolgens kan in het op het jaar van staking volgende jaar voor de berekening van de jaarruimte opnieuw uit worden gegaan van de premiegrondslag (inclusief de stakingswinst) van het jaar van staking. Als gevolg van deze keuzeregeling kan de stakingswinst tweemaal worden meegenomen in de premiegrondslag, op basis waarvan de jaarruimte wordt berekend.
De staatssecretaris heeft in zijn brief onder meer de budgettaire consequenties van de voorstellen geschetst.

3. Gewijzigd amendement Van Vroonhoven-Kok van 11 november 2003 (kamerstuk nr. 29 026, nr. 10)

In de Technische Herstelwet 2003 heeft het amendement Van Vroonhoven-Kok (kamerstuk nr. 28 607, nr. 15) een nadere uitwerking gekregen. Met ingang van 2003 moet bij de berekening van de jaarruimte de zogenaamde factor A van het voorafgaande jaar in aanmerking worden genomen. Belastingplichtigen krijgen zo meer tijd om hun pensioengat te berekenen en eventuele aanvullende maatregelen te nemen. In het verlengde hiervan zal ingevolge het voorliggende wetsvoorstel bij de berekening voortaan ook moeten worden uitgegaan van de inkomensgegevens en de (per saldo) dotatie aan de oudedagsreserve van het voorafgaande jaar. De bedoeling achter beide wijzigingen is het vergemakkelijken van de berekening van de jaarruimte.

In tegenstelling tot wat in het oorspronkelijke amendement (nummer 7) was voorzien, brengt het wetsvoorstel mee dat met name belastingplichtigen die hun onderneming staken hiervan nadeel kunnen ondervinden. In het kalenderjaar waarop de stakingswinst betrekking heeft, moet de stakende ondernemer op grond van het wetsvoorstel voor de bepaling van zijn jaarruimte voor lijfrentepremieaftrek vanwege een pensioentekort, uitgaan van de gegevens van het voorafgaande kalenderjaar. Daardoor wordt de stakingswinst niet meegenomen bij de bepaling van de jaarruimte. In het kalenderjaar na het stakingsjaar is de stakingswinst wel relevant bij de bepaling van de jaarruimte voor de lijfrentepremieaftrek. Echter in dat kalenderjaar kan de hier bedoelde ondernemer een veel lager inkomen hebben in vergelijking met het stakingsjaar. Daardoor is het mogelijk dat lijfrentepremie tegen een lager belastingtarief in aanmerking kan worden genomen of dat een deel van de jaarruimte niet kan worden benut.
Het gewijzigde amendement (nummer 10) is erop gericht vorenstaand nadeel zoveel mogelijk weg te nemen (onderdeel I). Voorgesteld wordt om op de systematiek van de jaarruimte een uitzondering te maken, in die zin, dat deze ondernemer naar keuze de premiegrondslag van het jaar van staken (kalenderjaar) dan wel die van het voorafgaande jaar kan gebruiken. Overigens mag de stakingwinst niet tweemaal in aanmerking worden genomen bij de bepaling van de jaarruimte. Dit betekent dat als de stakende ondernemer voor het kalenderjaar zelf gekozen heeft om bij de berekening van de jaarruimte uit te gaan van de gegevens van dat kalenderjaar (dus inclusief de stakingswinst), hij in het volgende kalenderjaar niet nogmaals bij de bepaling van de jaarruimte voor lijfrentepremieaftrek, van de stakingwinst mag uitgaan.

Voor het geval wordt gekozen voor de premiegrondslag in het jaar van staken wordt de terugwentelingstermijn van drie maanden verlengd tot zes maanden (onderdeel II van het amendement). Voor de toepassing van de specifieke ondernemersfaciliteiten van de artikelen 3.128 en 3.129 Wet IB 2001 geldt overigens ook (al) een zesmaandstermijn.

4. Ten slotte

Zowel het wetsvoorstel Technische Herstelwet 2003 als het gewijzigde amendement van Van Vroonhoven-Kok zijn op 13 november 2003 aangenomen door de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Op dezelfde datum is het gewijzigde wetsvoorstel ingediend bij de Eerste Kamer.

Via onderstaande links kunnen diverse relevante brondocumenten worden geraadpleegd.

Datum oorsponkelijke opmaak samenvatting : 27 november 2003 (laatste wijziging d.d. 23-12-2003)

 

Bronnen: